เอสซีดีประเภทที่ 7

เอสซีดีประเภททที่ 7 มีชื่อเรียกอีกอย่างว่า “ไดเมนชันคู่ประเภท1และ2” หรือ “Dual Type 1 and Type 2 Dimensions” หลักการคือ สร้างไดเมนชันที่ใช้เก็บข้อมูลอดีตและไดเมนชันที่ใช้เก็บข้อมูลปัจจุบัน โดยไดเมนชันที่ใช้เก็บข้อมูลอดีตจะทำงานเป็นเอสซีดีประเภทที่ 2 ส่วนไดเมนชันที่ใช้เก็บข้อมูลปัจจุบันจะทำงานเป็นเอสซีดีประเภทที่ 1 โดยไดเมนชันที่ใช้เก็บข้อมูลปัจจุบันจะถูกอ้างอิงจากไดเมนชันที่ใช้เก็บข้อมูลอดีตและแฟกท์ (Fact)

ตัวอย่าง

ข้อมูลก่อนการเปลี่ยนแปลง

ถ้าให้ข้อมูลดั้งเดิมเป็นดังข้อมูลข้างล่าง ให้เลขข้อมูลลูกค้า และ รหัสลูกค้า ในเทเบิ้ลลูกค้าเป็นเซอโรเกตคีย์และเนเชอรัลคีย์ตามลำดับ และให้เทเบิ้ลลูกค้าใช้หลักเอสซีดีประเภทที่ 2

จากข้อมูลก่อน2 “คอลัมน์เริ่มการใช้งาน” “จบการใช้งาน” และ “ปัจจุบันหรือไม่” เป็นคอลัมน์พิเศษเพื่อบ่งบอกว่าข้อมูลลูกค้าในแถวนั้นเป็นข้อมูลล่าสุดหรือเป็นข้อมูลปัจจุบันหรือไม่ ในการใช้งานบนโลกแห่งความเป็นจริง มักเลือกใช้อย่างใดอย่างหนึ่งระหว่าง คอลัมน์คู่(เริ่มใช้งานและจบการใช้งาน) หรือคอลัมน์เดี่ยว(ปัจจุบันหรือไม่) เพราะมีความซ้ำซ้อนในการใช้งานอยู่ แต่ในบทความสอนครั้งนี้ ผู้เขียนขี้เกียจเขียนแยกเทเบิ้ลกัน ก็เลยใส่รวมกันไปเลย

ข้อมูลการขาย (ข้อมูลก่อน1)
รหัสการขาย	วันเวลาซื้อขาย	เลขข้อมูลลูกค้า	เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน	เลขข้อมูลสินค้า	จำนวนสินค้าที่ซื้อ
O001	20220701	1	1000	1	2
O002	20220702	2	2000	2	5
O003	20220703	1	1000	2	3

ลูกค้า (ข้อมูลก่อน2_1)
เลขข้อมูลลูกค้า SK	เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน	รหัสลูกค้า NK	ชื่อลูกค้า	จังหวัดที่อยู่อาศัย	เริ่มการใช้งาน	จบการใช้งาน	ปัจจุบันหรือไม่
1	1000	C001	ทองดี แน่นะ	กรุงเทพ	20220101		ใช่
2	2000	C002	เงินทอง ของจริง	กรุงเทพ	20220101		ใช่

ลูกค้าปัจจุบัน (ข้อมูลก่อน2_2)
เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน SK	รหัสลูกค้า NK	ชื่อลูกค้า	จังหวัดที่อยู่อาศัย
1000	C001	ทองดี แน่นะ	กรุงเทพ
2000	C002	เงินทอง ของจริง	กรุงเทพ

รายงานของข้อมูลก่อนการเปลี่ยนแปลง

สมมติว่าต้องออกรายงานสองรายงาน ได้แก่ ยอดรวมจำนวนสินค้าต่อจังหวัดของลูกค้า และยอดรวมจำนวนสินค้าต่อชื่อลูกค้า ได้รายงานดังด้านล่าง

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อจังหวัดของลูกค้า (รายงานก่อน1)
จังหวัดลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
กรุงเทพ	10

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อชื่อลูกค้า (รายงานก่อน2)
ชื่อลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
ทองดี แน่นะ	5
เงินทอง ของจริง	5

---

ข้อมูลหลังการเปลี่ยนแปลง

วันที่ 1 มกราคม 2023 นายทองดี แน่นะ ย้ายจังหวัดจากกรุงเทพไปเชียงรายและได้เปลี่ยนชื่อจากทองดี แน่นะ เป็นทองดี แน่นอน ผลที่ได้จะเป็นดังข้างล่าง

สิ่งที่เกิดขึ้นกับข้อมูลหลัง2_1 คือ ทองดี แน่นะ ที่ใช้เลขข้อมูลลูกค้าหมายเลข 1 (แถวแรก แถบแดง) จะไม่ใช่ข้อมูลที่เป็นปัจจุบันอีกต่อไป และเพื่อบอกผู้ใช้ว่าแถวข้อมูลนี้ไม่ใช่ข้อมูลปัจจุบันอีกแล้ว จึงต้องมีการใส่ข้อมูลวันที่ 1 มกราคม 2023 ซึ่งเป็นจุดสิ้นสุดของข้อมูลแถวนี้ลงในคอลัมน์”จบการใช้งาน” และเปลี่ยนจากใช่ไปเป็นไม่ในคอลัมน์”ปัจจุบันหรือไม่”

ส่วนข้อมูลใหม่ของทองดี จะถูกใส่เพิ่มเป็นแถวใหม่ (แถบน้ำเงิน) ด้วยข้อมูลใหม่ซึ่งในที่นี้คือคอลัมน์”จังหวัดที่อยู่อาศัย”เป็นเชียงราย พร้อม”เลขข้อมูลลูกค้า”ใหม่ซึ่งเป็นเซอโรเกตคีย์เป็นเลขใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อน ในที่นี้คือหมายเลข 3 โดยที่รหัสลูกค้าซึ่งเป็นเนเชอรัลคีย์ต้องใช้ C001 เหมือนเดิมเพราะแถวใหม่นี้คือทองดี คนเดิม และเพื่อบอกผู้ใช้ว่าแถวใหม่นี้คือข้อมูลปัจจุบันของทองดี จึงมีการใส่ข้อมูล”เริ่มการใช้งาน” และไม่ใส่”จบการใช้งาน” (เพราะมันยังไม่จบ) และใส่ใช่ลงในคอลัมน์”ปัจจุบันหรือไม่”

ในขณะเดียวกัน ข้อมูลหลัง2_2 ซึ่งจะเก็บข้อมูลปัจจุบันเท่านั้น จะต้องแก้ข้อมูลของทองดี จากทองดีแน่นะ เป็นทองดีแน่นอน และจังหวัดกรุงเทพเป็นเชียงราย

ข้อมูลการขาย (ข้อมูลหลัง1)
รหัสการขาย	วันเวลาซื้อขาย	เลขข้อมูลลูกค้า	เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน	เลขข้อมูลสินค้า	จำนวนสินค้าที่ซื้อ
O001	20220701	1	1000	1	2
O002	20220702	2	2000	2	5
O003	20220703	1	1000	2	3

ลูกค้า (ข้อมูลหลัง2_1)
เลขข้อมูลลูกค้า SK	เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน	รหัสลูกค้า NK	ชื่อลูกค้า	จังหวัดที่อยู่อาศัย	เริ่มการใช้งาน	จบการใช้งาน	ปัจจุบันหรือไม่
1	1000	C001	ทองดี แน่นะ	กรุงเทพ	20220101	20230101	ไม่
2	2000	C002	เงินทอง ของจริง	กรุงเทพ	20220101		ใช่
3	1000	C001	ทองดี แน่นอน	เชียงราย	20230101		ใช่

ลูกค้าปัจจุบัน (ข้อมูลหลัง2_2)
เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน SK	รหัสลูกค้า NK	ชื่อลูกค้า	จังหวัดที่อยู่อาศัย
1000	C001	ทองดี แน่นอน	เชียงราย
2000	C002	เงินทอง ของจริง	กรุงเทพ

รายงานของข้อมูลหลังการเปลี่ยนแปลง

สมมติว่าต้องออกรายงานสองรายงาน ได้แก่ ยอดรวมจำนวนสินค้าต่อจังหวัดของลูกค้า และยอดรวมจำนวนสินค้าต่อชื่อลูกค้า การทำรายงานจะมีความเป็นไปได้สามอย่าง

ใช้ข้อมูลปัจจุบัน

หากใช้ข้อมูลปัจจุบันรายงานจะได้ดังข้างล่าง รายงานหลัง1 ยอดจะเปลี่ยนจากรายงานก่อน1 ซึ่งไม่ควรเป็นเช่นนั้น เพราะการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นคือลูกค้า ไม่ใช่การซื้อขาย ยอดไม่ควรเปลี่ยนแปลง

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อจังหวัดของลูกค้า (รายงานหลัง1)
จังหวัดลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
กรุงเทพ	5
เชียงราย	5

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อชื่อลูกค้า (รายงานหลัง2)
ชื่อลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
ทองดี แน่นอน	5
เงินทอง ของจริง	5

ใช้ข้อมูลอดีต

หากใช้ข้อมูลอดีตจะรายงานจะได้ดังข้างล่าง รายงานหลัง1 และรายงานหลัง2 จะเหมือนรายงานก่อน1และรายงานก่อน2 ซึ่งเป็นเรื่องดีเพราะการซื้อขายไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลง

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อจังหวัดของลูกค้า (รายงานหลัง1)
จังหวัดลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
กรุงเทพ	10

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อชื่อลูกค้า (รายงานหลัง2)
ชื่อลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
ทองดี แน่นะ	5
เงินทอง ของจริง	5

---

การซื้อขายหลังการเปลี่ยนแปลง

วันที่ 5 มกราคม 2023 นายทองดี ได้เข้าไปซื้อของ ผลที่ได้จะเป็นไปดังข้อมูลด้านล่าง

ในเทเบิ้ลข้อมูลหลังซื้อขาย1 แถวใหม่จะเกิดขึ้นมาจากการซื้อของของทองดี แต่เลขข้อมูลลูกค้าจะไม่ใช่เลข 1 อีกต่อไปเพราะข้อมูลหมายเลข 1 ไม่ใช่ข้อมูลปัจจุบัน ต้องใช้เลข 3 ซึ่งเป็นข้อมูลปัจจุบันของทองดี

ข้อมูลการขาย (ข้อมูลหลัง1)
รหัสการขาย	วันเวลาซื้อขาย	เลขข้อมูลลูกค้า	เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน	เลขข้อมูลสินค้า	จำนวนสินค้าที่ซื้อ
O001	20220701	1	1000	1	2
O002	20220702	2	2000	2	5
O003	20220703	1	1000	2	3
O004	20230105	3	1000	1	2

ลูกค้า (ข้อมูลหลัง2_1)
เลขข้อมูลลูกค้า SK	เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน	รหัสลูกค้า NK	ชื่อลูกค้า	จังหวัดที่อยู่อาศัย	เริ่มการใช้งาน	จบการใช้งาน	ปัจจุบันหรือไม่
1	1000	C001	ทองดี แน่นะ	กรุงเทพ	20220101	20230101	ไม่
2	2000	C002	เงินทอง ของจริง	กรุงเทพ	20220101		ใช่
3	1000	C001	ทองดี แน่นอน	เชียงราย	20230101		ใช่

ลูกค้าปัจจุบัน (ข้อมูลหลัง2_2)
เลขข้อมูลลูกค้าปัจจุบัน SK	รหัสลูกค้า NK	ชื่อลูกค้า	จังหวัดที่อยู่อาศัย
1000	C001	ทองดี แน่นอน	เชียงราย
2000	C002	เงินทอง ของจริง	กรุงเทพ

รายงานของข้อมูลหลังการซื้อขาย

สมมติว่าต้องออกรายงานสองรายงาน ได้แก่ ยอดรวมจำนวนสินค้าต่อจังหวัดของลูกค้า และยอดรวมจำนวนสินค้าต่อชื่อลูกค้า การทำรายงานจะมีความเป็นไปได้สองอย่าง

ใช้ข้อมูลปัจจุบัน

หากใช้ข้อมูลปัจจุบันรายงานจะได้ดังข้างล่าง รายงานหลังซื้อขาย1 จะส่งผลความผิดพลาดต่อเนื่องจากรายงานก่อน

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อจังหวัดของลูกค้า (รายงานหลังซื้อขาย1)
จังหวัดลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
กรุงเทพ	5
เชียงราย	7

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อชื่อลูกค้า (รายงานหลังซื้อขาย2)
ชื่อลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
ทองดี แน่นอน	7
เงินทอง ของจริง	5

ใช้ข้อมูลอดีต

หากใช้ข้อมูลอดีต ในรายงานหลังซื้อขาย2 ผู้ใช้งานอาจมีการเข้าใจผิดว่า ทองดีแน่นะ และ ทองดีแน่อนเป็นคนละคน ทั้งที่ความจริงทั้งสองเป็นคนเดียวกัน

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อจังหวัดของลูกค้า (รายงานหลังซื้อขาย1)
จังหวัดลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
กรุงเทพ	10
เชียงราย	2

รายงานยอดรวมจำนวนสินค้าต่อชื่อลูกค้า (รายงานหลังซื้อขาย2)
ชื่อลูกค้า	ยอดรวมจำนวนสินค้า
ทองดี แน่นะ	5
เงินทอง ของจริง	5
ทองดี แน่นอน	2

---

ความเห็นผู้เขียนในการออกรายงาน

จากตัวอย่างรายงานหลายตัว สังเกตได้ว่าการสร้างรายงานโดยใช้ “ใช้ข้อมูลปัจจุบัน” หรือ “ใช้ข้อมูลอดีต” ต่างก็มีจุดอ่อนด้วยกันทั้งคู่ ทางที่ดีที่สุดคือ ดูจากรูปแบบของรายงาน แล้วเลือกวิธีที่ดีสุด เช่น รายงานหลังซื้อขาย1 เหมาะจะใช้วิธี “ใช้ข้อมูลอดีต” ในขณะที่ รายงานหลังซื้อขาย2 เหมาะจะใช้วิธี “ใช้ข้อมูลปัจจุบัน”

ข้อดี

1. รูปแบบของรายงาน จะใช้ข้อมูลปัจจุบันหรือข้อมูลอดีตในการออกรายงานก็ได้ ตามความเหมาะสมของรายงาน
2. ผู้ใช้สามารถตามการเปลี่ยนแปลงของไดเมนชันย้อนหลังไปยังจุดแรกเริ่มได้
3. ไม่จำกัดจำนวนครั้งการปลี่ยนแปลง
4. การเปลี่ยนแปลงแต่ละครั้ง ส่งผลต่อการแก้ไขแถวข้อมูลน้อยกว่าเอสซีดีประเภท 6
5. ข้อมูลมีความซ้ำซ้อนต่ำ

ข้อเสีย

1. มีจำนวนเทเบิ้ลเพิ่มขึ้นมาทำให้มีควาซับซ้อนในการทำงาน
2. การออกรายงานมีความซับซ้อนอยู่บ้างจากจำนวนเทเบิ้ลที่เพิ่มขึ้น

เหมาะกับไดเมนชันแบบใด

จาการสังเกตของผู้เขียน เหมาะสำหรับทุกไดเมนชัน ถ้าไม่ติดเรื่องความใหญ่และความซ้ำซ้อน น่าจะเป็นเอสซีดีที่ใช้ในการออกรายงานง่ายที่สุด